Çiçekli bitkilerde üreme - Çiçekli bitkilerin üremesi

Sponsorlu Bağlantılar

ÇİÇEĞİN KISIMLARI:
Yüksek yapılı bitkilerin üreme organına çiçek denir Çiçekler, uzunlukları farklı bir sapın ucunda ve bir eksen etrafında iç içe geçmiş birkaç bölümden oluşur Bunlar:
1- Çiçek sapı 2- Çiçek tablası 3- Çanak yaprak
4- Taç yaprak 5- Erkek organ 6- Dişi organ
• Tam Çiçek: Bir çiçekte yukarıda saydığımız kısımların hepsi varsa buna tam çiçek denir
• Eksik Çiçek: Erkek ya da dişi organdan yalnızca birini bulunduran çiçektir
• Erselik Çiçek: Erkek ve dişi organların ikisini birden bulunduran çiçektir
1- Çiçek Sapı: Çiçeği dala bağlayan kısımdır
2- Çiçek Tablası: Çiçek sapının ucundaki genişlemiş kısımdır Çanak yaprak, taç yaprak, erkek ve dişi organlar çiçek tablasına yerleşmiştir
3- Çanak Yapraklar: Çiçeğin en dışında yer alan, yeşil renkli kısım olup, yaprağa benzer Görevi, çiçeğin iç kısmını dış etkilerden korumaktır Bazı bitkilerde fotosentez yapabilir
4- Taç Yaprak: Çanak yapraktan sonra gelen, değişik renklerde olabilen kısımdır Taç yaprakların dip kısımlarında lezzetli ve güzel kokulu salgı salgılayan hücreler bulunur
5- Erkek Organ: Taç yaprakların iç kısmında, bir ya da birkaç daire üzerinde sıralanmış organlardır Yapısı bir toplu iğneye benzer
Bir erkek organda iki kısım vardır Bunlar: 1- Sapçık 2- Başçık’tır
Sapçıkların uç kısımlarında bulunan başçıklar, yan yana dört keseden oluşur Bu keseler içinde, erkek üreme hücresi olan çiçek tozları (polen) bulunur Başçık olgunlaşınca, keseler çatlar ve içindeki polenler çevreye dağılır
6- Dişi Organ: Çiçeğin tam orta kısmında yer alır Küçük bir sürahiye benzer Üç bölümde incelenebilir:
1- Tepecik: Dişicik borusunun yassılaşmış üst kısmıdır Tepecik, pürüzlü görünümlü olup, nemli ve yapışkan bir salgı salgılar Böylece, tepecik üzerine gelen çiçek tozlarının burada tutulması sağlanır
2- Dişicik Borusu: Yumurtalıktan yukarı doğru uzanan kısımdır
3- Yumurtalık: Dişi organın alt kısmında bulunan şişkin kısımdır Dişi organın üreme hücresi olan yumurta, yumurtalıktaki tohum taslağı içindedir
Çiçeğin bölümleri:
1Çanak yaprak: Çiçeğin en dış bölümündeki yeşil yapraklardır Yapısı normal yaprağa benzer Tomurcuğu dıştan örter Bu yapraklar çiçeği korur
2Taç yaprak: Çiçeğin dıştan ikinci bölümünü oluşturur Değişik renklerde olabilir Taç yaprakların renkleri ve çiçekten salgılanan bal özü böceklerin ilgisini çeker Bu nedenle çiçeğe konan böcekler tozlaşmayı sağlar Taç yaprakların renkli oluşu bu açıdan önemlidir
3Erkek organ: Bir çiçekte çok sayıda erkek organ bulunabilir İki bölümden oluşur Bunlar sapçık ve başçıktır Sapçık bölümü, başçık bölümünü çiçeğe bağlar Başçık bölümü dört kesecikten oluşur Bu keseciklere, polen (çiçek tozu) keseleri de denir Polen çiçekteki erkek üreme hücreleridir Polenler olgunlaşınca polen keseleri patlar ve olgunlaşmış polenler çevreye yayılır
4Dişi organ: Çiçeğin en iç bölümünde bulunur Kaba bir sürahiye benzer Dişi organ, dişicik tepesi, dişicik borusu ve yumurtalıktan (ovaryum) oluşur Dişicik tepesi nemli ve yapışkan durumdadır Polenler dişicik tepesine yapışarak burada çimlenir Dişicik tepesi ile ovaryum arasındaki bölüme ise dişicik borusu denir Dişicik borusu çimlenen polenin ovaryuma ulaşmasını sağlar Yumurtalık ise en alttaki şişkin bölümdür Burada yumurta hücresi bulunur
ÖNEMLİ NOTyazılacak)
Çiçek tozları ,çiçeğin üremesinde yardımcı yapılardırTaç yaprak ,çanak yaprağa göre büyük olup çiçeğin renkli olan kısmıdırDişi organ üç kısımdan oluşmaktadırDişi organın iç kısmında üremede görevli yapılar bulunurErkek organ ise iki kısımdan oluşmaktadırÇiçek tozları erkek organda bulunurÇiçeğin taç yapraklarının renkli olması bir çok hayvanı kendisine çekmektedir
BİTKİLER
*Bitki hücrelerinde hayvan hücrelerinden farklı olarak hücre zarının dışında selülozdan yapılmış bir hücre çeperi vardır Hücre yapısı köşelidir
*Plastid içerirler
*Kofulları büyük ve azdır
*Sentrozom organelini bulundurmazlar
*Bitki hücresi bölünürken ara lamel oluşturarak sitoplazma bölünmesini gerçekleştirir
*Bitkiler pasif olarak yer değiştirirlerSaksı bitkisinin ışığa yönelmesi pasif yerdğiştirme yani fototropizmadır
*Kloroplast bulunduğundan fotosentez yapan , kendi besinini kendi üreten ototrof canlılardır
*Yer değiştirme ( hareket) yetenekleri yoktur
*Yapılarında bitkisel karbonhidrat olan nişasta depolanır
Çiçeksiz ve çiçekli bitkiler olmak üzere iki bölüme ayrılırlar
Çiçeksiz Bitkiler( Tohumsuz Bitkiler)
*Çiçek ve Tohum gibi yapıları bulunmaz
*Üremeleri eşeysiz veya döl almaşı ile gerçekleşir
*Su ve kara yosunlarında gerçek kök , gövde , yaprak ve iletim demeti bulunmaz
*Eğrelti otları , at kuyruğu , kibrit otları gibi gruplarında iletim demetleri bulunur

Çiçekli Bitkiler( Tohumlu Bitkiler)

*Üreme organları çiçektir

*Üremeleri çiçeklerde oluşan tohumlarda gerçekleşir

*Bunun yanında bir çok tür eşeysiz olarak çoğalabilir(Vegetati f üreme)

*Gerçek kök, gövde ve yaprak bulunur

*İletim demetleri gelişmiştir
Çiçekli bitkiler kendi aralarında 2 gruba ayrılırlar

1 Açık Tohumlular

2 Kapalı Tohumlular
AÇIK TOHUMLULAR

*Çok yıllık bitkilerdir

*İğne yapraklı ağaçlar bu gruba girer

*Erkek ve dişi organ genellikle farklı çiçek üzerinde bulunur

*Tohum ovaryum tarafından örtülmemiştir

*Bu nedenle açık tohumlular olarak adlandırılır

*Çenek sayısı değişkendir

KAPALI TOHUMLULAR

*Tohum meyva içinde bulunur

*Bu nedenle tohum ovaryum tarafından örtülmüştür

*Çok yıllık veya tek yıllık türleri vardır

*Tohumlarında bir çenek bulunduranlara tek çenekli bitkiler denir Örneğin muz,lale, soğan, buğday bu gruba girer

*Tohumlarında iki çenek bulunanlara çift çenekli bitkiler denir Örneğin ; asma, gül , kabak bu gruba girer

*Tohumlu bitkilerden canavar otu klorofil sentezleyemediğinden diğer bitkiler üzerinde tam parazit olarak yaşar

YAPRAK: Yüzeyleri geniş, zengin damarlanma gösteren organdırBüyümeleri sınırlıdır Fotosentez organıdır

Yaprağın Kısımları:
a Yaprak sapı: Her bitkide bulunmayan yaprağı dala bağlayan kısımdır

b Yaprak Kını:Yaprağın dala bağlandığı geniş kısımdırdalla kın arasında tomurcuk bulunur

c Yaprak Ayası: Yaprağın geniş yassı kısmıdır

ÇİÇEK: Çiçekli bitkilerde eşeyli üremenin gerçekleştiği organdır

Erkek ve dişi organların beraber bulunduğu çiçeğe tam çiçek, eşey organlarından birine sahip olan çiçeğe eksik çiçek denir

Erkek organlar bir çiçeğin üzerinde çok sayıda bulunurlarSapçık ve başçık kısımlarından oluşur Başçık kısmında polen keseleri bulunurPolen keselerinde polen ana hücreleri bulunurPolen ana hücrelerinden polenler oluşur

Dişi organlar, çiçeğin tam ortasında bulunurDişi organ; yumurtalık,dişicik borusu, dişicik tepesinden oluşur

Üreme hücreleri döllenerek tohum ve meyvayı oluşturur

Meyveler 2 şekilde sınıflandırılır

1 Meyve oluşumuna katılacak yumurtalık sayısına göre:
a Basit Meyve: Bir tek yumurtalığın gelişmesi ile oluşan meyvelerdir Kayısı, şeftali,kiraz

b Bileşik Meyve: Meyve oluşumuna çok sayıda yumurtalık katılır Dut, çilek,böğürtlen
2 Meyvenin içerdiği su miktarına göre :
a Sulu meyveler: Yapısında su oranı fazla olan meyvelerdir Domates, kabak, erik
b Kuru meyveler : Su oranının az olduğu meyvelerdir Fındık, buğday, haşhaş
Mantar bir bitki midir? Ve hücreleri bitki gibi dikdörtgen mi yoksa hayvan hücreleri gibi yuvarlak mıdır?

Mantarlar, bitkiler aleminin değil, fungi aleminin üyeleri Hem bitkilerden, hem de hayvanlardan ayrı olarak inceleniyorlar Hücrelerinin çevresinde, bitki hücrelerinde bulunan görevdeşlerine benzeyen, ancak selüloz yerine kitin içeren hücre duvarları bulunuyor Hücrenin şekli de, bu kitin içerikli hücre duvarının yapısına göre değişkenlik gösterebiliyor Dolayısıyla, mantar hücreleri için sabit bir şekil söylemek olanaklı değil
TOZLAŞMA
Olgunlaşan erkek organdan dağılan çiçek tozlarının (polenlerin), çeşitli vasıtalarla dişi organın tepeciği üzerine gelmesine tozlaşma denir
Tozlaşmanın başarılı olabilmesi için, bitkiler çok fazla polen üretir Böylelikle çiçek tozlarının dişi organ tepeciklerine ulaşma olasılığı artar Polenlerin dışında bulunan dış gömlek, uçuşmalarına yardımcı olacak yapı kazanmıştır Milyonlarcası rüzgârla uçuşan çiçek tozlarının yalnızca çok az bir kısmı dişi organa ulaşır Ancak, bu genellikle bitkinin neslini sürdürmesi için yeterli sayıdadır
Tozlaşma, böcekler aracılığıyla da yapılır Böcek vücudu üzerinde birçok çıkıntı ve kıllar vardır Çiçek tozlarının yapısı da böceklere yapışmaya uygundur Böcekler, vücutlarına yapışan çiçek tozlarını çiçekten çiçeğe taşırlar Yağmur ve akarsular, kuşlar, insanlar, diğer birçok hayvanlar da tozlaşmayı sağlayabilir
DÖLLENME
Tozlaşma ile dişi organın tepeciğine konan polen, buradaki nemli ve yapışkan sıvıya tutunur ve polenin dış gömleği açılır Dişicik borusuna doğru bir uzantı oluşur Bu uzantıya polen tüpü denir Polen tüpü yumurtalığa kadar uzanır ve yumurta hücresini bulur ve birleşir
İşte erkek üreme hücresi çiçek tozu (polen) ile dişi üreme hücresi yumurtanın birleşerek, çekirdeklerinin kaynaşması olayına döllenme denir Döllenme sonucu döllenmiş yumurta hücresi zigot oluşur Kısa süre içinde bölünmeye başlayan zigot, bitkinin küçük bir taslağı olan embriyoyu meydana getirir
Bu aşamadan sonra, çiçekte çanak ve taç yapraklarla erkek
organın görevi bitmiştir Bu organlar sararır, solar ve dökülür