Çiğ Nasıl Oluşur?

Sponsorlu Bağlantılar

ÇIğ Nedir?

Çığ, genellikle bitki örtüsü olmayan engebeli, dağlık, ve eğimli arazilerde, vadi yamaçlarında tabakalar halinde birikmiş olan kar kütlesinin iç ve/veya dış kuvvetlerin etkisi ile başlayan bir ilk hareket sonucu(tetiklenen),yamaçtan aşağıya doğru hızla kayması olarak tanımlanır.

Çığ kısaca, kar tabakası veya tabakalarının iç ve dış kuvvetler etkisi ile yamaç eğim yönünde gösterdiği akma hareketidir. Kar tabakalarının birbirlerinden farklı özellikleri olacağından; çığ, bazen diğer bir tabaka üzerinde kayan bir tabaka veya tabakalar ile veya tüm tabakaların zemin üzerinde topluca kaymaları sonucunda oluşur.

Türkiye’de Çığ Problemi
Türkiye’nin özellikle kuzey-kuzeydoğu ve doğu kesimlerinde, çığ olayına uygun topografik ve meteorolojik koşullara sahip dağlık alanlar mevcuttur. Ortalama yüksekliği 1000 m’yi geçen ve çığ oluşumuna uygun alanların yüzölçümü bu bölgeler içinde çok yüksek bir yüzdeye sahiptir. Dağlık alanların, Türkiye yüzölçümünün yaklaşık 1/3’ünü oluşturduğunu düşünecek olursak, çığ olayının meydana geldiği alanların yayılımının ne kadar büyük olduğu anlaşılır. Bu bölgelerde meydana gelen çığlar, yerleşim yerlerini, yolları, turistik tesisleri ve diğer bütün devlet yatırımlarını tehdit etmektedir. Çığ olayının yerleşim yerlerine etkisi her afet türü gibi sosyal ve ekonomik açıdan olmaktadır. Ülkemizde çığ afetinin, sosyal etkileri hakkında fikir vermesi açısından; 1958 yılından beri Türkiye’de AFET kayıtlarına geçmiş 448 adet çığ olayındaki can kayıplarının miktarı verilebilir. Bu kaybın en çarpıcı örneği, 1991-1992 kış mevsiminde 328 kişinin hayatını kaybetmiş olmasıdır. Çığın sosyal etkisi sadece can kayıpları ile sınırlı değildir. Çığdan etkilenen alanlardaki maddi kayıpları karşılayamayan insanların bölgeden göç etmesi de bir sosyal sonuçtur. Ekonomik açıdan bakıldığında ise, bölgede çığların verdiği hasarların kısa sürede telafi edilememesinin getirdiği zorluklar nedeni ile oluşan üretim ve iş gücü kayıpları giderek artmakta ve bazı bölgelerin turizm potansiyeli dahi dolaylı olarak etkilenmekted

Çiğ Nasıl Oluşur?

Çiğ özellikle bahar ve yaz aylarının serin sabahlarında görülen bir doğa olayıdır. Böyle sabahlarda özellikle otların ve çiçeklerin yapraklarında oluşan yağmur damlalarına çiğ denir bildiğiniz gibi.

Pekala bu çiğ denilen su damlaları nereden gelmiştir. Gündüzleri ısınan cisimler geceleri normal olarak bu ısıyı kaybeder ve soğurlar. Yeryüzündeki cisimler gece soğuduklarında kendi etraflarındaki havanın ısısını da düşürürler. Soğuk hava, sıcak havanın tutabildiği kadar su buharı tutamaz. Belli bir sıcaklık seviyesinden sonra havanın tutamadığı bu fazla su buharı kendilerine en yakın cisimler üzerinde yoğunlaşır ve su damlaları şeklini alırlar.

Çiğ oluşması için bir kaç koşul gereklidir.Bunlardan birincisi havanın nem oranının belli bir orandan fazla olması, diğeri ise "çiğ noktası" denilen ısıya kadar soğumasıdır. Bunun yanında çiğ görülmeden önceki günün sıcak ve gecenin açık geçmiş olması da önemlidir. Rüzgarlı bir gecede hava, hareketli olacağından soğuk cisimlerle daha az temas eder ve "ciğ noktası"na kadar soğuması normalden daha fazla vakit alır. Bulutlu gecelerde ise cisimler daha yavaş soğuyacağından (bulutlar yeryüzünün yorganlarıdır yani yeryüzünden gelen ısı enerjisinin bir kısmını geri yansıtıp soğumasını engellerler.) çiğ bulutlu gecelerden sonra da görülmez. Soğuk günlerde de gündüzden yeryüzü yeteri kadar ısınamaz böylece gece soğurken de havayı "çiğ noktası"na kadar soğutamaz.

Eğer hava daha da soğursa çiğ taneleri donar ve bu sefer de kırağı veya don denilen olay görülür.